پيدايش مذاهب اربعه

در تاريخ آمده است که هنگامي که جعفر بن محمد صادق عليه‏السلام شروع به تدريس کرد، فلسفه و فيزيک هنوز به زبان عربي ترجمه نشده بود و مترجمين به تازگي دست به ترجمه‏ي آن علوم به زبان عربي زده بودند بدون اين که بعضي از اصطلاحات فلسفي را بفهمند.
بنابراين، مي‏توانيم حدس بزنيم که امام جعفرصادق عليه‏السلام آن علوم غربي را در محضر پدر فراگرفت و خود هم چيزهايي بر آن افزود.
بعد از چند سطر مي‏نويسد شيعيان براي توضيح اين موضوع مي‏گويند که علم امام جعفرصادق عليه‏السلام لدني بود. آنها چنين مي‏گويند شعور باطني هر کسي برخلاف شعور ظاهري وي است، شعور باطني گنجينه تمام معلومات بشري و جهاني است و علوم امروزي به نسبت زياد اين نظريه را تأييد مي‏کند؛ زيرا با گذشت زمان از مطالعات زيست‏شناسي اين نتيجه به دست مي‏آيد «هر مجموعه از سلولهاي بدن تمام آنچه را که براي او دانستني است از آغاز خلقت تا امروز مي‏داند.»
و نيز در آن کتاب گويد: به عقيده‏ي شيعيان هنگامي که شخصي به پيامبري يا امامت منصوب مي‏شود حجاب و حايلي که بين شعور ظاهري و شعور باطني او است از بين مي‏رود. لذا پيغمبر يا امام به دليل برخورداري از شعور باطني، از دانستني‏هاي بشري و غيربشري جهاني استفاده مي‏کنند و نيز بعثت محمد بن عبدالله صلي الله عليه و آله و سلم را به همين منوال توضيح مي‏دهند و مي‏گويند محمد صلي الله عليه و آله و سلم سواد خواندن و نوشتن نداشت. در شب مبعث در غار حرا در جوار مکه جبرئيل بر او نازل شد. گفت: بخوان پيامبر گفت: نمي‏توانم بخوانم (الي آخر در مقاله‏ي آن کتاب اشاره شده است) بر مبناي اين عقيده شيعيان علوم جعفرصادق عليه‏السلام را علم لدني مي‏دانند يعني علمي که در گنجينه شعور باطني نهاني او وجود داشته است و اين عقيده‏ي مذهبي در نظر مسلمين محترم و قابل قبول مي‏باشد.
وي اضافه مي‏کند: يک مورخ بي‏طرف اين عقيده را نمي‏پذيرد؛ زيرا مورخ مدرک تاريخي و مادي را جستجو مي‏کند تا اين که بفهمد چگونه مردي چون جعفر ابن محمد عليه‏السلام که تا زمان تدريس از عربستان خارج نشده بود (ولي بعد از نيمه‏ي عمر خود چند بار از عربستان به سفرهاي دور رفت) چگونه فلسفه و فيزيک غربي را تدريس مي‏کرده است در صورتي که تا آن تاريخ هيچ يک از مدرسين معروف غرب آن علم را تدريس نکرده بودند. اعتراض نگارنده به نويسنده کتاب نامبرده اين است که از مورخ بي‏طرف حمايت کردن ناروا است؛ زيرا مورخ هر که باشد بالاخره انسان و هر شخص منصفي داراي وجدان است و هر شخصيتي که اين نيروي باطني را دارا باشد خواه مورخ و يا غيرمورخ نبايد اين قوه و انصاف را زير پا گذاشته و پايمال نمايد و بنا به عقيده‏ي خود مترجم علم زيست‏شناسي امروز نيز ثابت مي‏کند «هر مجموعه از سلولهاي بدن انسان تمام آنچه را که براي او دانستني است از آغاز خلقت مي‏داند» با اثبات اين مدرک علمي گفتار مورخ بي‏اثر است.
شرکت امام صادق در تجديد بناي مسجد مدينه :
باز در کتاب نامبرده مي‏نويسد: «مسلمين روزي که شروع به تجديد بناي مسجد مدينه کردند، امام جعفرصادق عليه‏السلام پنج يا هشت ساله بود. او به پدر پيشنهاد کرد که در کارهاي ساختماني اين مسجد شرکت کند و گفت ميل دارم که همانند جدم پيغمبر در کارهاي ساختماني همين مسجد رسيدگي نمايم. حضور جعفرصادق عليه‏السلام در کارهاي بنايي بسيار شگف‏آور بود و به اندازه جثه کوچک و تواناي خود به کارگران در کار بنايي کمک مي‏کرد.
محضر علمي امام محمدباقر عليه‏السلام يک مدرسه عالي بود مورخين متفق القولند که جعفر بن محمد در ده سالگي در مجلس درس پدر حاضر مي‏شد و علوم عالي را فرامي‏گرفت.